میراث معماری در خطر (بررسی چالش‌های جنگ، بلایای طبیعی و سوء مدیریت بر میراث معماری جهان اسلام)
آخرین مهلت ثبت نام:يکشنبه 13 مهر 1404
آخرین مهلت ارسال مقاله:دوشنبه 31 شهريور 1404
تاریخ برگزاری:چهارشنبه 16 مهر 1404
برگزار کننده:دانشگاه هنر اسلامی تبریز و مجتمع علمی فرهنگی و تاریخی ربع رشیدی


میراث معماری، به عنوان سرمایه‌ای تاریخی، فرهنگی و هویتی، امروز بیش از هر زمان دیگر در معرض تهدیدهای گسترده‌ای قرار دارد. تخریب سیستماتیک در اثر جنگ، تا فرسایش ناشی از تغییرات اقلیمی و آسیب های جدی در اثر بلایای طبیعی و اهمال مدیریتی، باعث شده حجم قابل توجهی از آثار تاریخی در خطر نابودی قرار بگیرد.
میراث معماری کشورهای اسلامی، از اندلس تا آسیای جنوب شرقی، گنجینه‌ای بی‌بدیل از هنر، فرهنگ، فناوری و تاریخ است. این میراث شامل بناهای تاریخی، بافت‌های شهری، و نظام‌های سنتی ساخت‌وساز و ... بازتابی از هویت فرهنگی، مذهبی و تاریخی مردمان این سرزمین‌هاست. در دهه‌های اخیر، مجموعه‌ای از آثار ارزشمند در کشورهای اسلامی، مانند سوریه، عراق، فلسطین، یمن، افغانستان، لیبی و حتی ایران، یا نابود شده‌اند یا در معرض خطر جدی قرار گرفته‌اند. با توجه به نقش مهم این میراث در هویت و همبستگی جهان اسلام، برگزاری این همایش ضرورتی علمی، فرهنگی و دارد.
این همایش با تاکید بر بناهای معماری با ارزش جهان اسلام، به دنبال ایجاد فرصتی برای گردهمایی اندیشمندان، پژوهشگران و مدیران فرهنگی برای تحلیل شرایط و ارائه راهکارهایی جهت حفاظت از این گنجینه مشترک است. از اهداف همایش می‌توان به شناسایی و تحلیل تهدیدات اصلی میراث معماری جهان اسلام، بررسی راهکارهای علمی و عملی برای حفاظت از این میراث، تبادل تجربه میان متخصصان و پژوهشگران از کشورهای اسلامی، ارتقای آگاهی عمومی و تخصصی درباره لزوم حفاظت از میراث معماری، تشویق به بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در مستندسازی، پایش و مدیریت بحران و  تبیین نقش سیاست‌گذاری‌های فرهنگی و شهری در حفظ یا تخریب این میراث در کشورهای اسلامی اشاره کرد.
 
محورهای پژوهشی همایش:
 
1) جنگ و درگیری‌های نظامی
 
    تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم جنگ‌ها بر تخریب میراث معماری تاریخی (مطالعه موردی شهرها و بناهای خاص در معرض خطر)
 
    مستندسازی و حفاظت دیجیتال از بناهای با ارزش (نقش فناوری‌های نوین مانند لیزراسکن، فوتوگرامتری، و واقعیت مجازی)
 
    بازسازی پس از جنگ: مطالعه اصالت معماری مرمت یا بازساری شده (چالش‌های نظری و عملی در احیای بافت‌های تخریب‌شده)
 
    نقش جامعه محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد در حفاظت از معماری در حین یا بعد از جنگ (مقاومت در برابر تخریب، مشارکت در بازآفرینی و ...)
 
    موانع باستان‌شناسی میدانی در مناطق جنگی و پسا-جنگ (مشکلات امنیتی و دسترسی برای تیم‌های باستان‌شناسی در مناطق جنگ‌زده)
 
    تأثیر از دست رفتن آثار معماری بر حافظه تاریخی و هویت فرهنگی ملت‌ها (مطالعات تطبیقی میان کشورهای مختلف منطقه درباره پیامدها و واکنش‌ها)
 
   راهکارها و سیاست‌های نجات‌بخشی و تاب‌آوری در مواجهه با بحران جنگ (مطالعه الگوهای موفق بازسازی پس از جنگ)
 
   حفاظت اضطراری و همکاری‌های بین‌المللی در مناطق بحران‌زده (مطالعه عملکرد نهادهایی مانند یونسکو، ICOMOS و ICCROM)
 
۲) زلزله و بلایای طبیعی
 
    آسیب‌شناسی سازه‌ای بناهای تاریخی در برابر زلزله (تحلیل‌های مهندسی با رویکرد حفاظت‌ و استحکام‌بخشی)
 
    بررسی سازوکارهای سنتی و بومی در مقابله با بلایای طبیعی (دانش بومی و نمونه‌های موفق تاریخی در برابر مخاطرات محیطی)
 
    فناوری‌های نوین در مقاوم‌سازی و مرمت میراث معماری (استفاده از مواد و روش‌های جدید سازه‌ای)
 
    مستندسازی و ثبت پس از زلزله در بافت‌های تاریخی (استفاده از ابزارها و فناوری‌های نوین در ثبت و پایش)
 
    تجربه بازسازی پس از زلزله: درس‌ها و چالش‌ها (پرداختن به نمونه‌ها از جمله تبریز، بم، موصل، ازمیر ...)
 
    چالش‌های حفاظت از سایت‌های باستان‌شناسی در معرض نابودی و تخریب بر اثر بلایای طبیعی (آسیب‌شناسی و ارائه راهکار)
 
    باستان‌شناسی میراث تخریب‌شده در اثر سیل و زمین‌لرزه (تکنیک‌های نجات، مطالعه و بررسی آثار دوره‌های تاریخی گذشته)
 
    تأثیر گرمایش جهانی بر میراث معماری خاورمیانه (رابطه خشکسالی و افزایش دما با آسیب‌پذیری بناها از نظر فرسایش، آتش‌سوزی، ترک‌خوردگی و ...)
 
    مردم‌نگاری فضا و نقش حافظه جمعی در بازسازی معماری پس از بلایای طبیعی (با تمرکز بر اصالت معماری و هویت فرهنگی)
 
 
۳) مدیریت نادرست و بی‌توجهی نهادی
 
    تعارض میان توسعه شهری و حفظ میراث معماری (بررسی تخریب‌های ناشی از پروژه‌های عمرانی، گسترش تجاری یا گردشگری بی‌رویه)
 
    سیاست‌های ناکارآمد در زمینه ثبت، حفاظت و مرمت بناهای تاریخی (تحلیل‌های حقوقی و نهادی)
 
    گردشگری نامتوازن و فرسایش کالبدی میراث معماری (چالش اوورتوریسم و آندرتوریسم در بافت‌های تاریخی)
 
    مداخلات غیراصولی و تأثیر آن بر شواهد باستان‌شناسی معماری (بی‌توجهی به لایه‌های اصیل باستان‌شناسی و تخریب و بازسازی‌های غیرعلمی)
 
    نقش نهادهای ملی و محلی در قوت و ضعف حفاظت از میراث شهری (مسئولیت‌پذیری، هماهنگی و منابع مالی)
 
    اقتصاد میراث: خصوصی‌سازی، سوداگری و تهدید اصالت بناها (نقش سرمایه‌گذاری‌های تجاری در رشد یا نابودی بافت‌های تاریخی)
 
   چالش‌های آموزش و انتقال دانش فنی در حوزه حفاظت میراث معماری (بررسی برنامه‌های آموزشی مستمر و به‌روزرسانی دانش مرمتی)
 
   مطالعه تغییر کاربری میراث معماری در جهت نیازهای معاصر (حفظ اصالت و تطبیق کاربری جدید با هویت فرهنگی اثر)
 
 

تبریز - خیابان آزادی - میدان حکیم نظامی - دانشگاه هنر اسلامی تبریز

کد پستی : 5164736931   تلفن : 35297102 - 35418134-041   دورنگار :35412140-041

کلیه حقوق این سایت متعلق به دانشگاه هنر اسلامی تبریز می باشد.